E-booki

Autor: Philip Earl Steele 
Seria: Polish, German, and Austrian Jews and the modern idea of Israel . Tom 1
Wyd.: Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Berlin–Warszawa 2023, 96 stron

Praca tę można określić jako pierwszy przełom w badaniach nad Theodorem Herzlem od 30 lat, tj. od czasu ukazania się pracy Jacquesa Kornberga, Theodor Herzl: From Assimilation to Zionism z roku 1993. Jak napisał profesor Derek Penslar z Uniwersytetu Harvard w swojej recenzji wydawniczej pracy Steele’a: „Ujęcie Steele’a w żaden sposób nie umniejsza wyjątkowego wkładu Herzla we wczesny ruch syjonistyczny, ale właśnie poprzez skupienie się na ukrywaniu, a nie ujawnianiu, wyświetla wcześniej zacienione aspekty osobowości Herzla … Podsumowując, jest to mistrzowskie, odpowiedzialne i odkrywcze dzieło naukowe, które zasługuje na szeroką dystrybucję i dyskusję”. Podkreślił to również biograf Herzla, dr Steven Beller, który w swojej recenzji napisał: „To, że monografia Steele’a doprowadziła mnie, autora, który również musiał zbadać i zrozumieć złożony umysł Herzla, do takiej dyskusji na temat kluczowego pytania, na ile myśl Herzla była oryginalna, na ile zaś nie, wskazuje, jak sądzę, jak przejmująca jest praca Steele’a i jak bardzo skłoni ona innych badaczy Herzla i syjonizmu do myślenia”.

Autor: Johann Daniel Tietz vel Titius
Redakcja naukowa: Igor Kąkolewski
Seria: Źródła i opracowania do dziejów stosunków polsko-niemieckich w epoce nowożytnej i XIX wieku. Tom 3
Wyd.: Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Muzeum Historii Polski, Berlin–Warszawa 2023, 207 stron

Czy astronom może być też historykiem? Tak, i to w dodatku cenionym. Johann Daniel Tietz, znany też jako Titius, udowodnił swoją wszechstronność, publikując nie tylko wybitne prace poświęcone ciałom niebieskim, ale też dziejom swoich rodzinnych Chojnic i Prus Królewskich – dawnej polskiej prowincji obejmującej Pomorze Gdańskie. Jego Całkowite poddanie ziem pruskich na rzecz Polski ukazało się po raz pierwszy w 1766 r. Nasze wydanie zawiera niemieckojęzyczny oryginał oraz polskie tłumaczenie, a także posłowie i komentarze prof. Igora Kąkolewskiego.

Autor: Markus Meckel
Redakcja naukowa: Łukasz Jasiński
Seria: Przełomy i ludzie dialogu. Z historii polsko niemieckiego porozumienia. Tom 3
Wyd.: Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Berlin–Warszawa 2023, 315 stron

Książka oddaje złożoność losów Kościoła ewangelickiego w Niemieckiej Republice Demokratycznej jako ostoi niezależnego myślenia i swobody dyskusji w komunistycznej dyktaturze. Markus Meckel (ur. 1952) wniósł istotny wkład w organizację demokratycznej opozycji we wczesnych latach 80. XX w., a następnie do upadku NRD-owskiego reżumu. Wspomnienia Meckela zawierają cenne spojrzenie świadka historii na stosunki polsko-niemieckie z rzadko zauważanej w Polsce wschodnioniemieckiej perspektywy.

Autor: Paweł Matwiejczuk
Seria: Źródła i opracowania do dziejów stosunków polsko-niemieckich w epoce nowożytnej i XIX wieku. Tom 2
Wyd.: Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Muzeum Historii Polski, Berlin–Warszawa 2022, 368 stron

Jak przebiegały intelektualne kontakty między polskimi a niemieckimi myślicielami w okresie reformacji? Książka autorstwa dr. Pawła Matwiejczuka ukazuje te relacje na przykładzie czterdziestoletniej korespondencji Filipa Melanchtona z Polakami. Zawarte w niej listy i inne pisma pozwalają na nowo poznać wybitnego XVI-wiecznego reformatora religijnego jako zafascynowanego Polską i Polakami myśliciela, teologa i pedagoga.

Autor: Władysław Bartoszewski
Redakcja naukowa: Marcin Barcz, Małgorzata Preisner-Stokłosa, Igor Kąkolewski, Piotr Bachurzewski
Seria: Wendepunkte und Persönlichkeiten des Dialogs. Aus der Geschichte der deutsch-polnischen Verständigung. Tom 2
Wyd.: Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Berlin–Warszawa 2022, 594 strony

Książka zawiera niemieckie tłumaczenia przemów o relacjach polsko-niemieckich, które w ciągu 50 lat wygłosił Władysław Bartoszewski (1922–2015) – jeden z najbardziej znanych uczestników dialogu między obu państwami. Publikacja stanowi też świadectwo doświadczeń autora, obejmujących okres II wojny światowej, komunistycznych rządów w Polsce i demokratyzacji po 1989 r.

Autor: Richard Butterwick
Seria: Quellen und Darstellungen zur deutsch-polnischen Beziehungsgeschichte in der Frühen Neuzeit und im 19. Jahrhundert. Tom 1
Wyd.: Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Muzeum Historii Polski, Instytut Pileckiego w Berlinie, Instytut Polski w Berlinie, Berlin–Warszawa 2021, 186 stron

W jakich okolicznościach uchwalono Konstytucję 3 maja 1791 r. – pierwszą w Polsce i Europie ustawę zasadniczą? Jakie było jej znaczenie dla mieszkańców Rzeczypospolitej pod koniec XVIII w., a jakie dla kolejnych pokoleń? Co symbolizuje Konstytucja 3 maja i dlaczego jest ona do dziś ważnym elementem tożsamości historycznej Polaków? Autor udziela odpowiedzi na te i wiele innych pytań w swojej książce w sposób przystępny dla międzynarodowych czytelników. Publikacja zawiera pierwsze XVIII-wieczne przekłady ustawy na język niemiecki.

Redakcja naukowa: Burkhard Olschowsky
Seria: Przełomy i ludzie dialogu. Z historii polsko niemieckiego porozumienia. Tom 1
Wyd.: Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Berlin–Warszawa 2021, 232 strony

Książka zawiera wspomnienia o Enno Meyerze (1913–1996), niemieckim historyku i nauczycielu gimnazjalnym z Oldenburga. Rodzina, koledzy, uczniowie i badacze opowiadają o pracy, którą Meyer, były żołnierz Wehrmachtu, wykonał po II wojnie światowej na rzecz pojednania Niemców z Polakami i Żydami. Przedstawiał on swoim uczniom wymiar nazistowskich zbrodni i angażował się w kreowanie kultury pamięci opartej na dyskusji i demokratycznych wartościach. 

Redakcja naukowa: Bogusław Dybaś i Igor Kąkolewski
Wyd.: Stacja Naukowa PAN w Wiedniu, Wiedeń 2018, 171 stron

Inspiracją dla powstania książki był projekt polsko-niemieckiego podręcznika do nauki historii, współkoordynowany przez CBH PAN. Pytanie o to, jak nauka historii wyglądała w szkołach monarchii habsburskiej, stało się pretekstem do zorganizowania sympozjum w Stacji Naukowej PAN w Wiedniu w 2016 r. Zaprezentowanie na nim wyniki polskich badań nad nauczaniem historii w Galicji są treścią tej publikacji.